امام حسین(ع) با چه هدفی قیام کرد؟

ذهنم مدتی درگیر این مسئله بود که اگر هدف امام حسین (ع) امر به معروف و نهی از منکر و مبارزه با ظلم بود (که بود) پس علت اصرار ایشان به دوری از کوفه و بازگشت به مکه بعد از مواجهه با حر چه بود؟ از طرف دیگر علت اصرار ایشان به مبارزه با یزیدیان در کربلا با وجود تلاش ایشان برای دوری از مواجهه با آنها چه بود؟ بهترین پاسخ به این پرسش را در کتاب تاملی در نهضت عاشورا از رسول جعفریان یافتم. پاسخی که برای من قانع کننده و قابل قبول است.

این متن همچنین پاسخی است به دیدگاه مخدوشی که معتقد است امام (ع) به قیمت مذاکره با دشمن و کوتاه آمدن از موضع حق حاضر به دست برداشتن از مبارزه و ممانعت از وقوع جنگ بوده اند!

و اما بعد؛ امام حسین(ع) با چه هدفی قیام کرد؟

یک طرح چهار مرحله ای می تواند به این سوال پاسخ بدهد:

مرحله ی اول از زمان حرکت امام(ع) از مدینه به مکه است که ویژگی عمده ی آن اعتراض به حاکمیت یزید است، اینکه بعدا چه خواهد شد بسته به تحولاتی است که پس از آن پیش می اید. این هدف، تا زمانی است که امام تصمیم به رفتن به کوفه نگرفته اند.

 

مرحله ی دوم از زمان تصمیم به رفتن به کوفه آغاز می شود و تا رسیدن به سپاه حر ادامه دارد. ابتدا نامه های مردم کوفه می رسد که امام تصمیمی نمی گیرند. بعد نمایندگان مردم کوفه می آیند که موضوع جدی تر می شود. امام نماینده ای را برای بررسی اوضاع به کوفه اعزام می کنند. بعد از آمدن نامه مسلم، امام که اطمینان سیاسی پیدا کرده اند به سمت کوفه حرکت می کنند. اینجا هدف تصرف کوفه و عراق است. این مرحله ادامه دارد تا زمانی که خبر شهادت مسلم به امام می رسد که امام احساس می کنند دستیابی به آن هدف دیگر مقدور نیست اما هنوز احتمال پیروزی هست چون همه چیز در مسلم خلاصه نمی شود.

 

مرحله سوم از زمان رسیدن سپاه حر شروع می شود. این زمانیست که حر می کوشد تا امام را به کوفه برده و تسلیم ابن زیاد کند. در اینجا هدف امام گریز از دست ابن زیاد و اصرار بر نرفتن به سمت کوفه است. امام(ع) پیشنهاد بازگشت به مکه را  مطرح می کنند که همچنان تا زمان آمدن سپاه عمر سعد به کربلا ادامه دارد. حر مانع بازگشت امام(ع) به مکه می شود و در نهایت، امام  راهی میانه را انتخاب می کنند که به کربلا می رسد.

امام می کوشند تا هرچه بیشتر از کوفه فاصله بگیرند. در این مرحله هدف، دور شدن از فضای خشن کوفه است و تا زمانی ادامه دارد که سپاه کوفه، امام را در کربلا متوقف می کند و اصرار دارد که آن حضرت یا با یزید بیعت کند یا آماده نبرد باشد.

 

مرحله چهارم  همین جاست که امام شهادت را بر می گزینند.

اینجا نه دیگر بحث حکومت است، نه گریختن مصلحت جویانه از دست دشمن، اینجا پای عزت و شرافت و شهادت در میان است و امام این را به عنوان یک هدف می پذیرند.